Dit is wellicht niet het gemakkelijkste onderwerp om met anderen te bespreken, maar het is wel belangrijk om er aandacht aan te besteden. Een amputatie vereist meestal ook aanpassing op seksueel gebied. De één heeft daar helemaal geen problemen mee maar de ander loopt misschien wel tegen problemen aan en schaamt zich daarvoor.
Als uw arm of been geamputeerd is, kan dat de manier waarop u naar uw lichaam kijkt ingrijpend veranderen. Uzelf bloot zien of in de spiegel naar uzelf kijken kan soms een confrontatie zijn, die u misschien het liefst uit de weg gaat of zo lang mogelijk uitstelt. De vanzelfsprekendheid die u eerst kende om in het bijzijn van anderen of uw partner naakt te zijn of seksualiteit te beleven kan ook (tijdelijk) verdwenen zijn. U bent het vertrouwde beeld van uw lichaam kwijt en dat kan een gevoel van onzekerheid geven. Daardoor kan het moeilijker zijn te genieten van seks en intimiteit.
De ‘herwaardering’ van uw lichaam kost tijd en kost vaak meer moeite dan het oplossen van de praktische problemen die vrijen met een amputatie met zich mee kan brengen. Maar het is belangrijk om uw lichaam weer de moeite waard te leren vinden, uw eigen aantrekkelijkheid weer te gaan waarderen en uzelf weer goed genoeg te voelen om aangeraakt te worden en daar plezier aan te beleven. Op die manier kunt u zichzelf weer makkelijker openstellen voor liefde, een (nieuwe) verliefdheid en seksualiteit.
Als u een relatie hebt
Als u al jaren met een partner bent kunnen er vragen bij u opkomen als: ‘Hoe zal mijn partner aankijken tegen mijn 'nieuwe' of 'geschonden' lijf?’, ‘Zou mijn partner me nog net zo aantrekkelijk vinden om mee te vrijen als voor de amputatie?’. En: ‘Vind ik mezelf mèt of zonder prothese het aantrekkelijkst?’. Het belangrijkste is om samen in gesprek te blijven.
Langzaam opgebouwd
'Ik heb mijn linkerbeen een paar jaar geleden moeten laten amputeren vanwege suikerziekte. De relatie met mijn vrouw bestaat al meer dan 30 jaar, dus alles is voor ons zo gegroeid. Wij hadden al onze eigen manier van intimiteit delen. Toch weet ik dat mijn vrouw het de eerste keer toen we weer in bed lagen eng vond om tegen mijn geamputeerde been aan te komen. Het vrijen hebben we weer langzaam opgebouwd.'
Als u geen relatie hebt
Als u jong bent of geen relatie hebt op het moment van de amputatie kunnen er allerlei vragen in u opkomen.
- ‘Hoe ga ik een nieuwe relatie aan?’
- ‘Hoe en wanneer vertel ik het de ander?’
- ‘Kan een ander wel van zo'n incompleet lijf houden?’
- ‘Wordt een ander wel verliefd op iemand met zo'n lijf?’
- ‘Knapt die ander niet af op mijn lijf als hij of zij me naakt ziet?’
Het kan helpen om iemand in vertrouwen te nemen waarmee u deze vragen bespreekt of om ervaringen uit te wisselen met iemand in dezelfde situatie, ook over thema's als intimiteit en seksualiteit. Wilt u liever praten met een specialist op het gebied van seksualiteit, dan kunt u contact opnemen met een seksuoloog. Om voor vergoeding door de zorgverzekering in aanmerking te komen heeft u wel een verwijzing van uw huisarts nodig. Op de website van de NVVS staat een overzicht van alle erkende seksuologen in Nederland.
Minder aantrekkelijk
'Mijn vrouwbeeld is wel ernstig verstoord en ik voel me minder aantrekkelijk. Dat heeft zijn weerslag op mijn seksuele gevoelens. Ik ben eigenlijk wel bang dat een vaste relatie aan mijn neus voorbijgaat. Wie wil mij nu nog?'
Vul niet in voor een ander
‘Ik heb geworsteld met de vraag wat te doen bij het leren kennen van een nieuwe partner. Vertel je over je prothese? Ik ontmoette mijn nieuwe partner ongeveer een jaar geleden. Tijdens onze eerste afspraak heb ik meteen gevraagd of hij dat een probleem zou vinden: een vrouw met een amputatie. Hij had daar geen problemen mee. Ik maakte er dus een probleem van en hij helemaal niet. Je vult het te snel in voor een ander.’
Praktische vragen
Na een amputatie hebben mensen soms ook praktische vragen als: ‘Doe ik mijn prothese uit voordat ik ga vrijen?’. Of: ‘Kan ik nog wel op bepaalde manieren vrijen?’. Er zijn geen algemene antwoorden op deze vragen te geven. Eén en ander hangt af van de hoogte van de amputatie en van uw eigen wensen.
Natuurlijk kunt u zelf experimenteren, maar u kunt ook iemand in vertrouwen nemen waarmee u deze vragen bespreekt. Soms kan het helpen om ervaringen uit te wisselen met iemand in dezelfde situatie, ook over thema's als intimiteit en seksualiteit.
Wilt u liever praten met een specialist op het gebied van seksualiteit, dan kunt u contact opnemen met een seksuoloog. Om voor vergoeding door de zorgverzekering in aanmerking te komen heeft u wel een verwijzing van uw huisarts nodig. Op de website van de NVVS staat een overzicht van alle erkende seksuologen in Nederland.